|
| 414 # Zelfmoord in een schijnwereld # |
Gepost door Misdefinitie op 08-10-2009 om 23:43.
Waarschuwing:
Een artikel over zelfmoord kan heftige emotionele gevoelens oproepen. Voor wie daar vatbaar voor is, kan het aanleiding zijn tot zelfverwonding of erger. Bedenk voordat u verder leest of u op dit moment wel geconfronteerd wil worden met dit onderwerp. Zoals u van Misdefinitie gewend bent zijn dit soort artikelen serieus bedoeld, maar kunt u met regelmaat smakeloze grappen tegenkomen die niet bij iedereen in goede aarde vallen.
Bent u op dit moment depressief, instabiel of loopt u rond met het idee om zelfmoord te plegen, verlaat dan onmiddellijk dit artikel. Zoekt u een luisterend oor of bent u de wanhoop nabij, dan raadt Misdefinitie u aan om contact op te nemen met de deskundigen van 113Online. Is het dringend, dan kunt u ze bellen op 0900-1130113.
Wereldwijd wordt er gemiddeld elke 30 seconden een zelfmoord gepleegd. Alleen al in Nederland vinden jaarlijks rond de 1500 mensen de dood door er op een geslaagde manier een einde aan te maken. Bijna 2 keer zoveel slachtoffers als het verkeer elk jaar te betreuren heeft. Ruim 90.000 mensen pakken het minder goed aan waardoor hun pogingen mislukken. Zo vergeten mensen tijdens het innemen van een overdosis pillen een anti-braakmiddel in te nemen, snijden ze hun polsen in de breedte door in plaats van te snijden in de lengte, springen ze van een gebouw dat niet veel hoger is dan oma's vakantiehuisje en trachten ze de trein te pakken die net last heeft van bladeren op de rails. Sinds de gasovens verdreven zijn uit de keukens, is er geen makkelijke manier meer om een enkele reis naar het hiernamaals te boeken. Met een uitgeprinte versie van een van onze racistische teksten door een allochtonenwijk lopen is een mogelijkheid, maar garandeert hooguit wat klappen en niet per se de dood. Wil men zelfmoord voorkomen, dan moeten er taboes verdwijnen.
Ondragelijk lijden.
Zelfmoord is een uitermate lastig onderwerp om over te praten. Niet alleen voor mensen die eraan denken en hun nabestaanden, maar ook voor de omgeving die ermee te maken krijgt. Zodra het woord zelfmoord valt, schrikken mensen heel erg en trekken ze hun handen van de persoon af. Wordt de dood normaliter al gezien als onderwerp waar mensen het liever niet over hebben: over zelfmoord bestaan er een groot aantal vooroordelen die allemaal niet op de waarheid berusten. Zo wordt er vaak gesuggereerd dat iemand die aan zelfmoord denkt, niet goed bij zijn hoofd is. Veelal wordt hem, na de eerste schrik, dringend verzocht een goede psycholoog of psychiater te zoeken die zulke extreem gekke gedachten wel even zal wegpoetsen. Het idee om zelfmoord te plegen of de moed om een ander deelgenoot te maken van de problemen wordt vaak gezien als een vorm van aandacht trekken uit verveling. De werkelijkheid is ondragelijke pijn, oneindig lijden, geen oplossing meer zien en niks hebben om voor te leven.
Om beter inzicht te krijgen in het vrij abstracte begrip van ondragelijk lijden, is het noodzakelijk om concreter te worden. Aangezien mensen onderling enorm verschillen en totaal andere dingen meegemaakt kunnen hebben in hun leven, is er niet 1 oorzaak aan te wijzen waarom iemand een einde aan zijn leven wil maken. Over het algemeen kan weliswaar gesteld worden dat de pijn zo ondragelijk wordt dat iemand er niet meer tegen kan om te leven en niks anders meer weet dan het middel van de zelfmoord aan te wenden, maar dat geeft geen inzicht in het hoe en waarom het zover heeft kunnen komen. Om nog maar eens een vooroordeel over zelfmoord de wereld uit te helpen: niemand staat op een ochtend impulsief op om tijdens een verder goed en succesvol leven van een brug te springen om de rest van de wereld te straffen. Kijkende naar de verhalen, kunnen we een indeling maken in psychologische problemen en psychiatrische stoornissen.
Uiteraard is dit geen harde indeling. Met het gevaar dat we straks vergruisd gaan worden door allerlei deskundigen en slachtoffers, doen we een poging om een aantal categorieën aan te wijzen. In de eerste plaats mensen die zo'n beetje "objectief" niks hebben om voor te leven. Geen geld, geen opleiding, geen werk, geen vrienden en geen toekomstperspectief. Vrijwel altijd bestaat deze groep uit mensen die jarenlang stelselmatig gepest zijn en daarbij onherstelbare psychische schade hebben opgelopen. De klachten zijn psychologisch van aard en omvatten extreme gevoelens van eenzaamheid en een zeer slecht negatief zelfbeeld zonder enige vorm van zelfvertrouwen. Eerder omschreven we al de gevolgen van pestgedrag voor een deel van die groep dat tot op hoge leeftijd maagd blijft. Buitenstaanders hebben laten weten dat ze erg moesten lachen om dat betreffende artikel, maar de schade blijkt reëel. Wie zich voor kan stellen hoe het is om nooit vrienden, liefde en genegenheid te hebben, kan begrijpen dat zelfmoord een optie wordt.
Vooral de combinatie tussen alles wat er nooit is en het ondragelijke lijden dat er altijd is, doet de kans toenemen dat iemand in een uitzichtloze situatie belandt. Voor de tweede categorie mensen die aan zelfmoord kan gaan denken ligt dat totaal anders. Iedereen kent wel dat zeer populaire meisje uit die hele grote vriendengroep dat alles voor elkaar lijkt te hebben in het leven. Op haar verjaardag slaagt ze erin om een stuk of 50 vrienden op te trommelen. Gemiddeld 2 keer zoveel mensen als wij bij elkaar krijgen in de rechtszaal. Elke week heeft ze tijdens het uitgaan een ander vriendje, gebruikt iedereen en is desondanks bij iedereen geliefd. Ze zit op school, heeft een goede baan, is ontzettend knap en heeft een gouden toekomst. Groot is de verbazing als zulke meiden dood gevonden worden met een overdosis slaappillen. Alles hebben wat je hartje begeert en dan toch dood willen. Onbegrijpelijk of toch niet?
Denk ook eens aan die altijd populaire jongen die in zijn puberjaren alle chickies weet te scoren, een baan heeft, op school goed meekomt en ondanks het playergedrag bij iedereen geliefd is. Niks aan de hand zou u denken, maar schijn bedriegt. Over het hoe en waarom komen we zo meteen nog op terug. De derde categorie wordt gevormd door mensen die zulke grote huiselijke problemen hebben, dat het van kwaad tot erger gaat. Ouders met psychische problemen zoals drankmisbruik en jarenlang bloot staan aan geestelijke en lichamelijke mishandeling eist slachtoffers. Meestal gaat het om problemen die aan de buitenwereld niet bekend worden gemaakt zodat het slachtoffer er nooit met iemand over kan praten. Bovendien zijn de problemen al zo groot dat iemand geen activiteiten wil ondernemen waardoor het risico bestaat dat de problemen nog groter worden. Op een gegeven moment barst dan opeens de bom. Huiselijk geweld is bijvoorbeeld een zaak voor jeugdzorg, maar die knoeien er getuige berichten in de media vaak op los.
Tot slot is er nog een vierde categorie die bestaat uit psychiatrische stoornissen waar geen duidelijke oorzaak voor te vinden is en waarbij het slachtoffer hooguit voor kan aankloppen bij psychiaters. Voorbeelden zijn persoonlijkheidsstoornissen als borderline, eetstoornissen, psychosen als schizofrenie en stemmings- en angststoornissen die veelal gepaard gaan met ernstige depressies. Los van de groepsindeling grijpen suïcidiale mensen voor de zelfmoordpoging vaak naar het minder definitieve middel automutilatie; ook wel zelfverwonding genoemd. Misschien krijgt u nu de indruk dat de problematiek zo ingewikkeld is dat u er het beste aan doet om een suïcidiaal persoon onmiddellijk vast te binden en te vervoeren naar het dichtstbijzijnde gesticht, maar dat is een misvatting. Ingewikkeld is het zeker, maar alle vier genoemde groepen hebben een kenmerk met elkaar gemeen. Mensen uit de omgeving zijn zich er nooit van bewust dat zij een grote rol spelen en een taboe in stand houden die de situatie verergert.
Taboe en onbegrip.
Hoewel Freek de Jonge u in zijn lied "Leven na de dood" op humoristische wijze aanspoort om te kiezen voor de dood omdat het elders zo'n feest is en het islamitische geloof u eeuwige baarden maagden belooft als u met een clusterbom in uw anus onreine ongelovigen naar de eeuwige jachtvelden blaast, heerst er nog een groot taboe op de dood en op activiteiten die al dan niet vrijwillig tot de dood leiden. Met de evolutietheorie in het achterhoofd is daar wel een verklaring voor te vinden. Primair is het doel van het leven dat we genen doorgeven door reproductie. Mooie blanke kindertjes maken met blond haar en blauwe ogen. Om de kans daarop zo veel mogelijk te vergroten, is het belangrijk dat we zo lang mogelijk leven. Alles wat het leven bedreigt wordt derhalve gezien als vreselijk en onaanvaardbaar aangezien dat lijnrecht tegenover het doel van het leven staat. Van negatieve informatie aangaande het leven kunnen mensen somber en depressief worden. Mensen schermen zich van nature af voor negativiteit.
Wellicht is het u wel eens opgevallen dat veel mensen leven als hersenloze, oppervlakkige zombies die de wereld vooral bekijken met een vertroebelende roze bril. Zij houden zich voor dat de wereld een prachtige en vooral ook rechtvaardige plaats is waar iedereen krijgt wat hij verdient. Angstgevoelens worden weggestopt door bijvoorbeeld toevlucht te zoeken in het geloof waarbij ze hopen dat God er wel voor zal zorgen dat het leven hen toelacht. Nare gebeurtenissen worden toegeschreven aan de slachtoffers zelf met het idee dat ze het er wel naar gemaakt zouden hebben. Voor ellende op de wereld sluiten ze de ogen en als mensen in de omgeving kampen met zware problemen wordt dat weggewuifd, weggelachen of genegeerd. Wel beschouwd is dat de beste manier om te overleven. Kop in het zand, een oppervlakkig leven leiden, negatieve zaken ontkennen en gewoon eindeloos genieten terwijl een ander ligt te creperen. Uit sociale overwegingen roepen mensen wel dat ze willen helpen, maar ze denken vooral aan de impact die zelfmoord op hun eigen welbevinden heeft.
Gevolgen maatschappelijk taboe.
Is dat dan zo erg? Natuurlijk niet. Het is volstrekt logisch dat mensen egoïstisch denken, maar het besef moet er ook zijn dat de heftige aversie van de gemeenschap er mede oorzaak van is dat er zelfmoorden plaatsvinden. Laten we eens gaan kijken naar de gevolgen van het taboe voor de 4 eerder genoemde groepen. Voor categorie 1, de mensen die als het ware door de maatschappij zijn verstoten, kunnen we een heel herkenbaar voorbeeld aanhalen. Denk even terug aan uw schooltijd. Elke klas heeft wel een klein kereltje of dikzak die liefkozend puistenkop of brillenjood genoemd werd. Altijd gepest, nooit vrienden en dus altijd eenzaam. Toentertijd vond u dat gerechtvaardigd omdat hij dat zelf uitgelokt zou hebben en u bang was dat u zelf gepest zou worden, maar u was klaar met school en ging uw ding doen. Contact opnemen en hem een hart onder de riem steken komt niet in u op. Net zoals iedereen vindt u uw eigen leven is te belangrijk en het slachtoffer was maar een nerd. Tien jaar later hoort u dat hij dood is en roept u dat het totaal onverwacht is.
Schrik maar, want we weten dat dit voor velen herkenbaar is. Jarenlang de kop in het zand gestoken, vroeger zelfs meegedaan aan pesterijen of het negeren en als hij dood is opeens de onschuld zelve uithangen. Ondertussen willen we allemaal zelfmoord voorkomen, maar kunt u nu bedenken wat de omgeving eigenlijk had moeten doen? Kijk, bij de tweede categorie kunt u uw handen nog enigszins in onschuld wassen niet waar? Aan mensen die alles hebben wat de eerste groep niet heeft zoals vrienden en een leuk leven, kunt u immers niks doen. Hier is dan ook iets anders aan de hand. Maatschappelijk gezien wordt het vaak niet geaccepteerd om over nare dingen te praten en al helemaal niet over zoiets als zelfmoord. Men wordt geacht de roze bril op te zetten en alles zo mooi mogelijk te vinden. Leven is in die visie leuk en moet zo lang mogelijk duren. Is het niet leuk? Dan vindt men dat u uw mond moet houden. Hiermee wordt een schijnwereld gecreëerd waarin iedereen elkaar voor de gek houdt. Ongelukkig zijn wordt toegeschreven aan het eigen falen.
Dus houdt iedereen zijn mond. Gaat het slecht? Vooral niks zeggen en een maskertje opdoen. Anders loopt u een groot risico verstoten te worden door de groep. Want een negatief persoon: dat willen de meeste groepen niet. Negatief zijn is namelijk eng en het kan besmettelijk werken. Stelt u zich voor dat zij erachter komen dat hun roze bril al die tijd gelogen heeft en het leven toch klote blijkt te zijn. Of dat de zingeving die zij aan het leven geven helemaal geen ruk voorstelt. Of zelfs dat ze opeens gaan nadenken over het feit dat we allemaal maar nietige wezens zijn en alles wat we lief hebben onmiddellijk vergankelijk is. Dit is precies de reden waarom iemand die ogenschijnlijk alles goed lijkt te hebben en er gelukkig uitziet, toch zo doodongelukkig is dat zelfmoord de enige oplossing lijkt. De verklaring is de oppervlakkigheid en de leegheid die er vanaf straalt. Het meisje uit ons voorbeeld heeft weliswaar 50 vrienden, maar dat stelde niks voor.
Echte vrienden doen ertoe. Onvoorwaardelijk op elkaar kunnen bouwen, vertrouwen en voor elkaar door het vuur willen gaan. Oppervlakkige vrienden zijn waardeloos, want emotioneel gaat het contact niet verder dan "Hey, alles goed? Ja, prima!" Vooral onder jongeren speelt dat veel. Jarenlang verplicht alles moeten doen wat de groep wil. Kroeg in, hersenloos drinken en achter de meiden of jongens aan. Problemen? Worden doodgezwegen. "Drink nog een biertje," zeggen ze dan. Erover praten? Onmogelijk. Diepere gesprekken dan over zuipen en neuken? Eveneens niet mogelijk. Geloof het of niet, maar duizenden jongeren maken dat jaar in jaar uit mee en kunnen zichzelf zeer eenzaam voelen als ze tussen 30 mensen zitten. Mensen zijn niet gebouwd om als robots te fungeren. Daar worden ze apathisch van. Toch zijn ze, op straffe van het verliezen van vrienden, verplicht mee te draaien en de schijn op te houden. Gewoon meedoen, lachen en nergens over praten. Doodongelukkig en eenzaam, maar dan wel 50 oppervlakkige vrienden.
Het maatschappelijke taboe verbiedt mensen te praten en dat heeft net zo goed consequenties voor de derde categorie mensen die we bespraken. Ieder huisje zijn eigen kruisje, dus houden veel gezinnen de problemen binnenshuis. Het lievelingetje wordt voorgetrokken ten koste van een oudere broer, de prestatiedruk op school wordt zo hoog opgevoerd onder dreiging van een familievete, vaderlief slaat en drinkt en moeder maakt haar dochter geestelijk kapot door al haar zelfvertrouwen af te nemen. Met niemand kan gepraat worden, want moeder heeft al honend gezegd dat iedereen zal lachen als ze dat zouden horen. De vierde categorie kent een heel ander probleem. Psychiatrische problemen lossen zichzelf niet op. De meeste mensen zijn dan heel makkelijk: heeft u problemen, ga dan maar naar een psychiater. Er ontstaan dan twee problemen. Iemand met een stoornis voelt zich dan terecht niet serieus genomen en merkt dat de omgeving wel erg makkelijk verwijst.
Overweging.
Zoals met alle maatschappelijke problemen geldt voor zelfmoord dat de maatschappij, in het bijzonder de nabije omgeving, een grote rol speelt en zelfs veroorzaker kan zijn van het probleem. Opvallend zijn de reacties die na veel zelfmoorden klinken: het gebeurde onverwacht, zelfmoord is egoïstisch en we zijn er kapot van. Gaat het om een mislukte poging, dan komt daar de suggestie van aandacht trekken nog eens bij. Regelrechte beledigingen voor suïcidiale personen, want voor hen is de dood een middel om eindelijk eens van die eeuwigdurende pijn af te zijn; geen kwestie van aandacht of alleen dood willen. Willen we iets aan het verschijnsel zelfmoord doen, dan moeten we beseffen dat het taboe dat rust op de dood en zelfmoord doorbroken moet worden. In dit artikel proberen we duidelijk te maken waarom dat moet gebeuren. Door het taboe praten mensen niet en negeren ze de problemen. Mensen leven in een oppervlakkige schijnwereld waarin alles goed lijkt zolang de slechte dingen des levens verborgen blijven.
Zeer bizar, want we kunnen het wel als het om lichamelijke zaken gaat. Zien we dat iemand door 5 man in elkaar wordt getrapt, dan willen mensen op z'n minst roepen dat het moet stoppen omdat anders de dood kan intreden. We horen echter nooit dat er in pestsituaties iemand opstaat en de dader duidelijk maakt dat zijn gedrag op den duur kan leiden tot de dood. Aan iemand met een gebroken been brengen we massaal bezoeken in het ziekenhuis. Wie komt er ooit eens langs om te kijken hoe het met een jarenlang gepest slachtoffer gaat? Die laten mensen gewoon creperen. Want stelt u zich voor: straks vertelt hij dat hij eigenlijk gewoon dood wil. Dat is eng en dan gaat u zich kut voelen. Naar, vervelend. Bovendien was hij toch maar een domme nerd. Toch? Hypocriet is dan de reactie dat u het nooit geweten heeft. Fout, u heeft het nooit willen weten. Net als duizenden anderen. Hetzelfde geldt voor al die vriendengroepjes die met elkaar zo lekker stoer doen en de schijn ophouden. Ooit eens gedacht aan een diepgaand gesprek?
Praten is niet een toveroplossing, maar kan wel helpen. Iemand die kapot van pesten is, maar wel een omgeving heeft waar hij op kan bouwen, is minder eenzaam. Zelfmoord is dan niet zo aantrekkelijk meer. Iemand die wel veel vrienden heeft, maar eenzaam is vanwege het emotioneel dodende contact dat leeg en oppervlakkig is, kan een enorme steun in de rug hebben als zulke gevoelens en gedachten gewoon bespreekbaar worden gemaakt. Zeg elkaar gewoon eens dat u bang bent voor de dood, een leven onder dit kabinet niet meer ziet zitten en vreest voor de toekomst. Durf over alles te praten. Kijk naar ons: weg met taboes en maak alles bespreekbaar. Deel samen uw leed. Toegegeven, in geval van psychiatrische patiënten is dat ontzettend moeilijk. Kan daar iets aan gedaan worden? Om te beginnen zullen we eens naar de hulpverlening moeten kijken waar veel mensen zo graag naar verwijzen. Wist u dat veel hulpverleners suïcidiale mensen niet wil behandelen als ze automutileren?
Denk nou niet dat u aan mensen moet gaan vragen of ze zelfmoordneigingen hebben zoals 113Online wil. Een kenmerk van suïcidialen is juist dat ze uit zelfbescherming met een masker oplopen om zaken te verbergen. Mensen moeten weer gaan communiceren. Twee zaken zijn in dit verband interessant om nog op te merken. Technologische ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat we met iedereen op afstand kunnen communiceren, maar we moeten oppassen voor het Hyves-effect: lijsten vol oppervlakkige vrienden die u niet kent en waar u niks aan heeft. De wereld is individualistischer geworden. Mensen moeten nu hun plaats vinden in een multiculturele wereld die verdeeld is in losse eilanden die zij niet herkennen als hun thuis. Zolang u meedraait is er niks aan de hand, maar besef dat er mensen zijn die erbuiten vallen. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden dat we als maatschappij verantwoordelijk zijn. Zet die roze bril nu eens af, doorbreek taboes en maak alles bespreekbaar.
Reacties: 0
Pagina's: 1 |
| Reactie toevoegen |
|
U dient in te loggen om een bericht te kunnen plaatsen.
|
|